Uit Boek III, Hoofdstuk X -- Johannes Damascenus' verslag van het totstandkomen van het Trisagion (Trisagium) -- "Heilig, heilig, heilig" (Sanctus).

Wat betreft hetTrisagium ("het Driemaal Heilig Gezang"). Dit zo zijnde, verklaren we dat de toevoeging die de ijdele Peter de Volder aanbracht in hetTrisagium of Driemaal Heilig Gezang godslasterlijk is, want dit introduceert een vierde persoon in de Triniteit en geeft die een plaats apart van de Zoon van God, Die de echt subsisterende macht van de Vader is, en een plaats apart van Hem die gekruisigd werd alsof Hij verschillend ware van de "Machtige," of alsof de Heilige Triniteit mogelijk geacht werd en de Vader en de Heilige Geest aan het kruis leden samen met de Zoon. Houd op met deze godslasterlijke en onzinnige interpolatie! Want we houden het erop dat de woorden "Heilige God" op de Vader slaan zonder de titel van de goddelijkheid tot Hem alleen te beperken, maar ook God de Zoon e God de Heilige Geest erkennend: en de worden "Heilig en Machtig schrijven we toe aan de Zoon, zonder de Vader en de Heilige Geest te ontdoen van macht: en de woorden "Heilig en Onsterfelijk" schrijven we toe aan de Heilige Geest, zonder de Vader en de Zoon te beroven van onsterfelijkheid. Want we passen inderdaad alle goddelijke namen zonder voorwaarde toe op elk van de bestaanswijzen in navolging van de woorden van de goddelijke Apostel. Maar voor ons is er maar één God, de Vader, van wie alle dingen zijn, en wij in Hem: en één Heer Jezus Christus door Wie alle dingen zijn, en wij door Hem. En, niettemin volgen we Gregorius de Theoloog als die zegt: "Maar voor ons is er maar één God, de Vader, van Wie alle dingen zijn en één Heer Jezus Christus, door Wie alle dingen zijn en één Heilige Geest in Wie alle dingen zijn." want de woorden "van Wie" en "door Wie" en "in Wie" verdelen de naturen niet (want noch de preposities noch de volgorde van de namen zouden ooit veranderd kunnen worden), maar ze karakteriseren de eigenschappen van één onvermengde natuur. En dit wordt duidelijk van het feit dat ze nogmaals samengevoegd in één, als men maar zorgvuldig deze woorden van dezelfde Apostel leest, Van Hem en door Hem en in Hem zijn alle dingen, Hem zij de glorie voor altijd en eeuwig. Amen .

Dat het Trisagium niet alleen op de Zoon slaat maar op de Heilige Drieëenheid wordt getuigd door de goddelijke en heilige Athanasius en Basilius en Gregorius, en de hele vergadering van de goddlijk geinspireerde Vaderen: omdat, in feite, de Heilige Serafim ons de drie bestaanswijzen van de superessentiele Godheid suggereren. Maar door de ene Heer betekenen zij de ene essentie en heerschappij van de geheel goddelijke Drieëenheid. Gregorus de Theoloog zegt waarlijk: "Zo komt dan het Heilige der Heiligen, dat geheel versluiert is door de Serafijnen en wordt verheerlijkt met drie consecraties, samen in één Heer zijn en in één goddelijkheid." Dit was de meest schone en verheven filosofie van nog een van onze voorgangers.

Zo vertellen kerkhistorici dat eens toen het volk van Constantinopel hun gebeden tot God opzonden om een dreigende ramp af te wenden gedurende de tijd dat Proclus het ambt van Aartsbisschop bekleedde, het gebeurde dat een jongen opgenomen werd van tussen het volk en door engelen het Driemaal Heilige Gezang: "Gij, Heilige God, Heilige en Machtige, Heilige en Onsterfelijke, ontferm U over ons:" en toen hij weer teruggebracht was naar de aarde vertelde hij wat hij geleerd had, en al de mensen zongen het gezang, en zo werd de dreigende ramp afgewend. En in het vierde heilige en grote (Oecumenische) Concilie, Ik bedoel dat te Chalcedon, wordt ons verteld dat het in deze vorm was dat het gezang gezongen werd; want de notulen van deze heilige bijeenkomst geven het zo weer. Het is daarom belachelijk dat dit Driemaal Heilig Gezang dat door de engelen geleerd werd en bevestigt door het afwenden van een ramp, geratificeerd en vastgesteld door een grote samenkomst van de heilige Vaders en voor het eerst gezongen door de Serafijnen als een proclamatie van de drie bestaanswijzen van de Godheid, zou verminkt en waaelijk aangepast worden om bij de inzichten van de domme Volder te passen alsof hij hoger ware dan de Serafijnen. Maar oh! de arrogantie! om niet te zeggen dwaasheid! Maar we zeggen het zo, al zouden demonen ons in stukken scheuren, "Heilige God, Heilige en Machtige, Heilige en Onsterfelijke, ontferm U over ons."

[Er is ook een overlevering dat het Trisagium van de Apostelen zelf kwam. De schrijver van het Leven van Basilius (wellicht Amphilochius van Iconium) zegt dat het Trisagium door Basilius te Nicaea werd gereciteerd.]

---

Uit Boek IV, Hoofdstuk XV

In psalmen, gezangen en geestelijke liederen, in berouw en medelijden met de behoeftigen, laat ons gelovigen de heiligen eren, daar God ook het meest geëerd wordt op die manier. Laat ons monumenten oprichten en zichtbare beelden en laat ons zelf door navolging van hun deugden levende monumenten en afbeeldingen van hen worden.

---

Uit Boek IV, Hoofdstuk XXIII

De zevende dag wordt de Sabbath genoemd en betekent rust. Want op de zevende dag rustte God van al Zijn werken, zoals de goddelijke Schrift zegt: en zo gaat het aantal van de dagen tot zeven en komt dan terug naar het begin bij de eerste. Dit is het kostbare getal bij de Joden. God heeft bepaald dat het in ere gehouden moet worden, en niet op een toevallige manier maar met oplegging van erg zware straffen bij overtreding. En het was niet op een eevoudige manier dat Hij dit gelastte, maar om zekere redenen die mystiek begrepen worden door de geestelijke en helder ziende mensen.Voor zover ik het weet in mijn onwetendheid beginnend met inferieure en domme dingen, God, die de domheid van de Israelieten kende en hun vleselijke liefe en geneigdheid tot het materiele in alles, maakte deze wet. Eerst dat de dienaar en het vee zou rusten zoals geschreven, want de rechtvaardige heeft oog voor het leven van zijn dier: daarna opdat wanner zij hun gemak nemen van de afleiding van materiele dingen, ze samen komen tot God en de hele zevende dag doorbrengen met psalmen en gezangen en geestelijke liederen en de studie van de goddelijke Schriften en in God zouden rusten.

---

Een gedeelte van een engelse vertaling door - Elizabeth Barrett Browning uit 1842:

ANACREONTIC HYMN, door Johannes Damascenus

From my lips in their defilement,
From my heart in its beguilement,
From my tongue which speaks not fair,
From my soul stained everywhere,
O my Jesus, take my prayer!
Spurn me not for all it says,
Not for words and not for ways,
Not for shamelessness endued!
Make me brave to speak my mood,
O my Jesus, as I would!
Or teach me, which I rather seek,
What to do and what to speak.

I have sinned more than she,
Who learning where to meet with Thee,
And bringing myrrh, the highest-priced,
Anointed bravely, from her knee,
Thy blessed feet accordingly,
My God, my Lord, my Christ!
As Thou saidest not 'Depart'
To that suppliant from her heart,
Scorn me not, O Word, that art
The gentlest one of all words said!
But give Thy feet to me instead
That tenderly I may them kiss
And clasp them close, and never miss
With over-dropping tears, as free
And precious as that myrrh could be,
T'anoint them bravely from my knee!
Wash me with Thy tears: draw nigh me,
That their salt may purify me.
Thou remit my sins who knowest
All the sinning to the lowest --
Knowest all my wounds, and seest
All the stripes Thyself decreest;
Yea, but knowest all my faith,
Seest all my force to death,
Hearest all my wailings low,
That mine evil should be so!
Nothing hidden but appears
In Thy knowledge, O Divine,
O Creator, Saviour mine --
Not a drop of falling tears,
Not a breath of inward moan,
Not a heart-beat -- which is gone!

 

Zie verder het Wikipedia artikel over Johannes Damascenus